وقتی انگشتان جای چشم را می گیرند!
4 ژانویه، مصادف با 14 دی، روز جهانی بریل نام گرفته است. دلیل نام گذاری روز جهانی بریل این است که در چنین روزی در سال 1821 خط بریل توسط لوئیس بریل اختراع شد. خط بریل خطی است که برای راحتی خواندن و نوشتن توسط نابینایان استفاده می شود. به تعریف دیگر بریل یک سیستم برای تحصیل و تعلیم توسط لمس کردن است.
سال ها پیش از ابداع لوئیس، مردی به نام لوکاس در سال 1517 (حدود پانصد سال قبل)، خط برجسته ای را اختراع کرد و نام آن را خط چوبی گذاشت؛ به این صورت که او حروف و کلمات را با چوب میساخت و به دلیل برجستگی نابینایان تنها می تواستند بخوانند.
لوئیس در یک شهر نزدیکی پاریس زندگی می کرد. او در 4 ژانویه سال 1809 متولد شد و در سه سالگی بر اثر یک حادثه نابینا شد. او ابزار سوراخ کن را به سمت خود کشید و از ناحیه چشم آسیب دید، عفونت گسترش یافت و طولی نکشید که لوئیس از هر دو چشم نابینا شد.
لوئیس یک شیوه جدید برای خواندن و نوشتن نیاز داشت، زیرا او در مدرسه نابینایان نمی توانست همه چیز را تنها با گوش دادن یاد بگیرد. حتی در آنجا یک کتابخانه با 14 کتاب بزرگ وجود داشت که کتاب ها با حروف برجسته چاپ شده بودند، اما باز هم برای خواندن سخت بود. او بی تاب و بی قرار و به دنبال راهی برای آسان تر شدن خواندن و نوشتن بود.
سپس در سال 1821 یک سرباز سابق از مدرسه دیدن کرد. او اختراع خود را به نام "نوشتن شبانه" را در آنجا به اشتراک گذاشت. یک برنامه با 12 نقطه که به سربازان اجازه می داد تا اطلاعات خیلی محرمانه را بدون صحبت با میدان جنگ به اشتراک بگذارند. متاسفانه این کد برای سربازان خیلی سخت بود اما نه برای لوئیس 12 ساله! او 12 نقطه را به 6 نقطه کاهش داد، سپس در سال 1829 اولین کتاب بریل را منتشر کرد. او به هیچ وجه از تلاش دست برنداشت و در سال 1837 کاراکترهای ریاضی و موسیقی را نیز به نمادهای بریل اضافه کرد. اما از آنجا که مردم بسیار شکاک هستند، در زمان حیات او اهمیتی به ابداع او ندادند و بیش از یک قرن طول کشید تا بریل را به عنوان راهی عالی برای خواندن و نوشتن نابینایان بپذیرند. حتی امروزه بسیاری از مردم اثر بخشی بریل را کم اهمیت می دانند اما باید گفت که لوئیس بریل دنیای خواندن و نوشتن نابینایان را برای همیشه تغییر داد. لازم است بدانید که دو سال پس از درگذشت وی، دولت فرانسه اختراع او را قبول و در کشور تصویب کرد.
در حال حاضر هر کشوری در دنیا از بریل استفاده می کنند. کتابهای بریل شامل برگه های دو طرفه هستند، به این دلیل فضای زیادی را ذخیره می کنند. خطوط بریل به نابینایان کمک می کند از اجتماع دور نشوند و به طور مستقل با اطراف ارتباط برقرار کنند.
خطوط بریل ترتیبی از نقاط است که حروف، اعداد و نشانه ها را تشکیل می دهند. هر یک از نماد های پایه بریل از شش نقطه تشکیل شده اند که در شکل گیری مانند مستطیل (دو ستون سه نقطه ای) کنار هم قرار گرفته اند.
نمادهای دیگر تنها شامل برخی از این شش نقطه هستند. همچنین لازم است بدانید که نمادهایی برای حروف بزرگ وجود ندارند. هر یک از کاراکترهای بریل می توانند با دو نوع برجسته و غیر برجسته نوشته شوند و چیدمان این دو نوع با جابجایی در آن 6 نقطه، 64 مورد گوناگون را تولید می کنند که شامل حروف الفبا، اعداد و علائم ریاضی و علائم نگارشی می شوند. در عکس زیر نمونه ای از خط بریل فارسی را مشاهده کرد:
کتاب های بریل به این دلیل که نوشته ها را بر روی کاغذهای ضخیم چاپ می کنند، بسیار بزرگ و حجیم هستند. امروزه دو روش نوشتن بریل وجود دارد؛ دستگاه نوشتن بریل (قابل مقایسه با یک ماشین تایپ) که دارای یک کیبورد با شش کلید و یک دکمه فاصله است و نوشتن با لوح و قلم. پس از بررسی های لازم و تحقیق از نابینایان مشخص شد که برای آنها نوشتن با ماشین تحریر بسیار آسان تر از لوح و قلم است.
خطوط بریل در زبانهایی که حالت نوشتاری آنها از راست به چپ است، به همان صورت نوشته می شود و برعکس یعنی از چپ به راست خوانده میشود و در زبانهایی با حالت نوشتاری چپ به راست، برعکس.
لوئیس ثابت کرد که اگر انگیزه داشته باشید، می توانید کارهای باور نکردنی و شگفت انگیزی انجام دهید. او در سال 1852 میلادی در گذشت، نام و یادش گرامی باد.