یوهانس گوتنبرگ؛ مردی که علم خود را مدیون او هستیم...
ماشین چاپ یکی از مهم ترین اختراعات در تمامی دوران هاست که البته فن چاپ قرن ها پیش از مخترع ماشین چاپ یعنی یوهانس گوتنبرگ اختراع شده است. این اختراع در مرحله اول اروپا و سپس جهان را دگرگون کرد و باعث پیشرفت بسیاری از انسانها شد.
کتابها قبل از اختراع گوتنبرگ
پیش از یوهانس گوتنبرگ کتابها هم کمیاب بودند، هم گران قیمت، زیرا به صورت دستی و با تلاش و صرف زمان زیادی نسخه برداری می شد و به همین دلیل فقط ثروتمندان می توانستند کتاب تهیه کنند و بخوانند.
همچنین به دلیل خطاهای بسیار در دست نوشته ها و استفاده از قالب های چوبی و ایجاد نقش آنها روی یک سطح نرم که بسیار زمانبر بود، مردم نیاز به یک اختراع و توسعه برای راحتی ترویج علم داشتند.
گرچه مورخان تا به امروز نتوانسته اند زمان دقیق اولین کتاب ایجاد شده را مشخص کنند، اما قدیمی ترین کتاب شناخته شده موجود در چین سال 868 میلادی چاپ شد. کتابی به نام " الماس سوترا " که یک نسخه از متن بودایی بود که با بلوک های چوبی چاپ شده بود. برخی می گویند که مردی به نام وانگ جی برای احترام به والدینش آن کتاب را نوشته است اما باز هم اطلاعات دقیقی درباره وانگ جی یا کسی که این کتاب را ایجاد کرده، در دسترس نیست.
درباره یوهانس گوتنبرگ
یوهانس گوتنبرگ (Johannes Gutenberg) در سال 1398 میلادی و در شهر ماینز آلمان چشم به جهان گشود. او یک آهنگر، طلاساز، مخترع، چاپگر و ناشر بود که انقلاب چاپ را آغاز کرد و به عنوان نقطه عطفی از هزاره دوم در دوران مدرن تاریخ بشری مطرح شده است. این اختراع نقش کلیدی در توسعه رنسانس، عصر و روشنفکری و انقلاب علمی ایفا کرد و پایه هایی برای اقتصاد مبتنی بر دانش و گسترش یادگیری گروهی بنا نهاد.
گوتنبرگ در سال 1439 اولین اروپایی بود که فن چاپ را با تطبیق تکنولوژی های موجود با هدف ایجاد سیستم چاپ و به خوبی یک اختراع توسعه داد و در واقع او روش استفاده از حروف چاپی متحرک و قابل جابجایی را ابداع کرد. اختراع دست ساز جدید او باعث ایجاد حروف چاپی متحرک فلزی به طور دقیق و سریع شد که بعدها در اروپا دو اختراع قالب دستی و ماشین چاپ به شدت هزینه های چاپ کتاب و سایر اسناد به ویژه در چاپ های کوتاه را کم کرد.
کار اصلی او کتاب مقدس گوتنبرگ شناخته شده بود که اولین نسخه چاپ شده از کتاب مقدس بود و برای کیفیت بالا، زیبایی و فنی بودن آن بسیار تحسین شده است و در نظر بسیاری از مردم انجیلی بی نظیر بود. گوتنبرگ همچنان به بهبود فرآیند چاپ خود ادامه داد و در سال 1455 میلادی چند نسخه از کتاب مقدس را چاپ کرد. کتابهای گوتنبرگ دارای 42 خط از حروف چاپی در هر صفحه با تصاویر رنگی بود.
یوهانس گوتنبرگ با اختراع خود در قرن بیست و یکم امکان تولید انبوه کتاب و انتشار سریع علم و دانش در سراسر اروپا را فراهم آورد و مطبوعات در 200 شهر از دوازده کشور اروپایی گسترش یافت. تا سال 1500 در سراسر اروپای غربی بیش از 20 میلیون جلد به چاپ رسیده بود که در قرن شانزدهم این عدد 10 برابر افزایش یافته و به حدود 150 تا 200 میلیون نسخه رسید.
افزایش شدید یادگیری و سواد آموزی قرون وسطایی در میان طبقه متوسط منجر به افزایش تقاضای کتاب شد که دستیابی به کتابها بسیار از سریع تر از سالهای پیش بود.
آنچه که اختراع گوتنبرگ را از فن های پیشینیان برجسته می کند، یکپارچگی و ماشینی کردن انتقال جوهر از حروف چاپی متحرک به کاغذ بود. دستگاه او با ایجاد یک فرم از خط مونتاژ به تولید ماشینی این اجازه را می دهد که به صورت انبوه کتاب ها را بسیار ارزان تر از روش های دیگر به چاپ برساند.
درست است که دسترسی به کتابها و قیمت آنها مناسب بود اما دستگاه چاپ گوتنبرگ گران قیمت بوده و باز هم تنها ثروتمندان می توانستند دستگاه را داشته باشند و با آن کار کنند. به همین دلیل این اختراع تا سالها بین مردم ناشناس بود.
یوهانس برای تکمیل ماشین چاپ خود نیاز به پول داشت و سرمایه داری به نام فوست (Fust) اسپانسر او شد. برخی از مورخان می گویند که گوتنبرگ همچنان با فوست کار می کرد و بعضی دیگر می گویند که او گوتنبرگ را به دلیل بدهی از کسب و کار بیرون کرد و ادامه چاپ کتابها را به عهده گرفت. به نظر می رسد که گوتنبرگ پس از سال 1460 کار چاپ را به دلیل نابینایی ترک کرد و در 3 فوریه سال 1468 میلادی در کلیسایی در یکی از شهرهای آلمان به نام “Eltville” به خاک سپرده شد.
امروزه ما دانش و معلومات خود را مدیون این اختراع بزرگ هستیم و اینکه می توانیم در مدرسه به راحتی درس و کتاب بخوانیم، اینکه کتابخانه های ما پر از کتاب است، اینکه یادگیری علوم به راحتی صورت می پذیرد و خیلی کارهای دیگر را به خاطر اختراع ماشین چاپ و مخترع آن یوهانس گوتنبرگ می توانیم انجام دهیم.