راهنمای سایز کاغذ

همه ما تمام عمرمان را با کاغذهای مختلفی سر کرده ایم. روز را با روزنامه های صبح پدرمان شروع کرده ایم و شب ها مجلات مورد علاقه مادرمان را ورق زده ایم. روزها و هفته های زیادی از عمرمان را با دفتر و کتاب مدرسه و دانشگاه سر و کله زده ایم. ساعات کاری مان را با نامه های اداری، سررسیدها و کاتالوگ های محیط کارمان گذرانده ایم و حتما در مسیر برگشت به خانه یا کیسه های خرید سوپرمارکت هم چند تایی تراکت تبلیغاتی یا منوی رستورانی دریافت کرده ایم. اما هنوز خیلی هایمان در مورد ابعاد کاغذ و سایزهای استاندارد آن چیزی نمی دانیم.

در بسیاری از کشورهای دنیا، اندازه کاغذ بر مبنای استاندارد بین المللی ISO 216 تعریف شده است. این مبنا خود بر پایه استاندارد DIN 476 آلمان (از کشورهای قدیمی و پیشرو در صنعت کاغذسازی و چاپ) استوار است که ایالات متحده، کانادا، مکزیک، کلمبیا و جمهوری دومینیکن آن را به عنوان یک استاندارد امضا نکرده اند. این استاندارد مجموعه ای از اندازه های کاغذ A و B را شامل می شود، از جمله A4 که بیشترین حجم کاغذ مورد استفاده در سراسر دنیا است. دو استاندارد تکمیلی ISO 217 و ISO 269 اندازه کاغذهای مرتبط را تعیین می کنند. در ISO 269 سری C در کنار اندازه های سری A و B ذکر شده است. پس در این استاندارد سه گروه کاغذ با ابعاد مشخص وجود دارند: سری A ، سری B و سری  C

این کاغذها یک ویژگی منحصر به فرد دارند که مقیاس پذیری آن است. یعنی مطابق استاندارد ایزو، نسبت طول به عرض در همه کاغذها تقریبا برابر با عدد مطلق 1/4142 (جذر عدد 2) است.

ابعاد کاغذ سری A

یکی از مهم‌ ترین و پرکاربردترین طبقه‌ بندی‌ های استاندارد بین ‌المللی، سری A است. در این گروه نسبت طول کاغذ به عرض آن، عدد مطلق 1/4142 بوده و مساحت آن با افزایش شماره، نصف می‌شود. پس با یک فرمول ساده می توان سایز کاغذ سری A را محاسبه کرد. تنها کافی است که ابعاد یکی از کاغذها را بدانید. به این ترتیب عدد کوچک، طول کاغذ بعدی را نشان می دهد و با نصف کردن عدد بزرگتر، به عرض آن می رسیم. دقت کنید که اعشار آخر طول و عرض استاندارد هر کاغذ به نزدیک‌ ترین عدد بعد خود (در واحد میلیمتر) گِرد می‌شود.

مثلا مساحت کاغذ A4 نصف مساحت کاغذ A3 است. این نصف شدن مساحت با نصف شدن طول کاغذ انجام می‌شود. یعنی کاغذ A3 از طول نصف می‌شود و تبدیل به دو کاغذ A4 می‌شود. بنابراین عرض کاغذ A3 برابر با طول کاغذ A4، و نصف طول A3 برابر با عرض A4 می‌شود.  

حال اگر سایز کاغذ مد نظر شما بزرگ‌تر از سایز کاغذی بود که شما ابعادش را می دانستید، کافی است این روند را برعکس اجرا کنید. یعنی عدد کوچک‌تر را به عنوان عرض کاغذ و دو برابر عدد بزرگتر را به عنوان طول کاغذ در نظر بگیرید.

استفاده بین المللی

در حال حاضر از کاغذ سری A در سراسر جهان از جمله ایالات متحده، کانادا و بخش هایی از مکزیک استفاده می شود. اندازه A4 به اندازه نامه تجاری استاندارد در کشورهای انگلیسی زبان مانند استرالیا، نیوزیلند و انگلستان تبدیل شده است که قبلا از اندازه های بریتانیایی امپریال استفاده می کرد. در اروپا، اندازه کاغذ به عنوان استاندارد رسمی، در اواسط قرن 20 به تصویب رسید و سپس در سراسر جهان گسترش یافت.

سایز RA و SRA

اندازه RA و SRA برای چاپ تجاری تعریف شده است. این فرمت ها برای آن طراحی شده اند که در طول فرآیند چاپ، جوهر را از بین ببرند تا کاغذ بتواند به یکی از اندازه های سری A برسد.

سایز 2A0 ، 4A0 و فرمت‌های  Oversize DIN 476

کاغذهای بزرگ‌تر از 4A0 ، 2A0 ، A0 به طور رسمی توسط ISO 216 تعریف نشده است. اما معمولا در صنایع مختلف از آن استفاده می ‌شود. منشا این فرمت ‌ها نیز همان استاندارد DIN 476 آلمان است که ISO 216 از آن استخراج شده است. همچنین بد نیست بدانید 2A0 گاهی به شکل A00 بیان می‌شود. اما از این شکل نامگذاری برای 4A0 استفاده نمی ‌شود.

سایز (A3+ (Super A3

A3 Plus یا Super A3 را کمتر کسی می‌شناسد و جز استاندارد ISO 216 نیست. ابعاد این کاغذ 329 × 483 میلی متر است و در ایالات متحده به عنوان +B یا Super B شناخته می‌شود.

در تصاویر زیر ابعاد کاغذهای سری A را مشاهده می کنید.

ابعاد کاغذ سری  B

کاغذ سری B نیز توسط ISO 216 تعریف شده و از همان اصول اندازه گذاری سری A ولی با ابعاد مختلف پیروی می‌کند. این سری به منظور ارائه اندازه هایی که توسط سری A پوشیده نشده، ایجاد شده است.

سایز +B2  و  B1XL

+B2 و B1XL (که به عنوان +B1 نیزشناخته می‌شود)، از کاغذهای سری B بزرگ‌تر هستند. این کاغذها توسط ISO 216 تعریف نشده و به دلیل نیاز در صنعت به وجود آمده است.

در تصاویر زیر ابعاد کاغذهای سری B را مشاهده می کنید.

ابعاد کاغذ سری  C

این سری کاغذ برای ساخت پاکت تعریف شده است. اندازه پاکت های C اشکال هندسی سری A و B با همان تعداد تعریف می شود.

به عنوان مثال پاکت C4، ابعاد هندسی A4 و B4 است. یعنی یک پاکت با اندازه ای بین این دو را ایجاد می کند. بنابراین یک پاکت C4 برای قرار دادن کاغذ A4 در آن مناسب است.

در تصاویر زیر ابعاد کاغذهای سری C را مشاهده می کنید.

نکته :

بر اساس ISO 216، نحوه بیان ابعاد یک ورق کاغذ باید به صورت عرض در طول (با توجه به حالت لاتین) باشد. واحد اندازه گیری استاندارد "میلی متر" است و با توجه به استفاده از نسبت 4142 /1 برخی از ابعاد عدد اعشاری رند شده است. به عنوان مثال برای ذکر کردن ابعاد کاغذ A4 آن را به صورت 297 ×‌ 210 میلی متر بیان می کنند.